| Abstract: | ABSTRAKTI
Një efekt i mundshëm i pandemisë COVID-19, do të jetë një fokus në rritje e diplomacisë shëndetësore, një temë që rrallë është marrë nga studiuesit të marrëdhënieve ndërkombëtare. Pas shqyrtimit të literaturës ekzistuese mbi diplomacinë shëndetësore, argumentoj për dobinë e duke dalluar synimet e shteteve, nga praktikat e tyre të diplomacisë shëndetësore në avancimin tonë, të kuptuarit se kur shtetet angazhohen në diplomacinë shëndetësore, diplomacinë bilaterale, rajonale ose shtrirje globale. Historia e fundit e shpërthimeve, të sëmundjeve infektive të shekullit të XXI, suxheron një largim të mundshëm, nga diplomacia shëndetësore me pjesëmarrje globale. COVID-19, jep shembuj të shumtë, nga kritikat e përhapura ndaj Shëndetësisë Botërore. Megjithatë pandemitë, bëhen më të shpeshta, diplomacia shëndetësore kosovare, është më e lokalizuar dhe ka të ngjarë të jetë më pak efektive, duke pasur parasysh domosdoshmërinë e zbutjes dhe kontrrollit global. Historikisht, diplomacia kosovare, ka mbetur në periferi të marrëdhënieve ndërkombëtare. Pandemia COVID – 19, ka dhënë shembuj të shumë shteteve, që përqendrojnë shëndetin në politikën e jashtme, një praktikë që ka të ngjarë dhe do të vazhdojë edhe pas pandemisë. Eshtë koha, për të çuar përpara diplomacinë, në studimin dhe praktikën e marrëdhënieve ndërkombëtare. Gjatë kësaj kohe mund të themi se Kosova, kishte një etapë të rëndësishme në diplomaci, me njohjen nga Izraeli. Marrëveshja e Uashingtonit, në kohë pandemie, ishte një e arritur shumë e madhe për ne, për të forcuar bashkëpunimin në mes të Izraelit dhe Kosovës. Jo e gjithë diplomacia kosovare, ka të bëjë vetëm me shëndetin. Diplomacia kosovare dhe politikat ndërkombëtare, bashkëpunojnë dhe synojnë të kenë zhvillime të rëndësishme midis shteteve të tjera. Shtetet zgjedhin midis një game të gjerë opsionesh, për formatimin e diplmacisë së tyre shëndetësore, nga angazhimi me organizata ndërqeveritare globale. Por edhe pandemitë, krijojnë mundësi për shtetet, që të ndjekin qëllimet e politikës së jashtme, që u shërbejnë kryesisht interesin kombëtar. Synimi kryesor, i shteteve në pandemi, është mbrojtja fizike, ekonomike dhe shëndeti i qytetarëve. Fjalët kyçe: Pandemia Covid-19, Organziatën Botërore Shëndetësore (OBSH), Inteligjenca artificiale (AI),Qeveria, Konventa Evropiane për të Drejtat e Njeriut.
ABSTRACT
A possible effect of the COVID-19 pandemic, will be a growing focus of health diplomacy, a topic that is rarely taken up by scholars of international relations. After reviewing the existing literature on health diplomacy, I argue for the usefulness of distinguishing the intentions of states, understanding when states engage in health diplomacy with a bilateral, regional or global reach. Recent history of infectious disease outbreaks in of the XXI century, suggests a departure possible from health diplomacy with global participation. COVID-19, provides numerous examples, from widespread criticism of World Health. However pandemics are becoming more frequent, Kosovar health diplomacy, is more localized and is likely to be less effective, given the need for global mitigation and control. Historically, Kosovar diplomacy has remained on the periphery of international relations. The COVID-19, pandemic has provided numerous examples of health-focused states, in foreign policy, a practice that is likely and will continue even after the pandemic. It is time to move diplomacy forward in the study and the practice of international relations. During this time we can say that Kosovo had an important stage in diplomacy, with recognition by Israel. The Washington agreement, in pandemic times was a very accomplished many of us, to strengthen the cooperation between Israel and Kosovo. Not all Kosovar diplomacy is about health. Kosovar diplomacy and international policies cooperate and aim to have important developments among other states. States choose between a wide range of options for formatting their health diplomacy, from engaging with global intergovernmental organizations. But pandemics also create opportunities for states, to pursue foreign policy goals that the national interest grew. The main target of states in the pandemic is their physical, economic protection and health. Keywords: Covid-19 Pandemic, World Health Organization (WHO), Artificial Intelligence (AI), Government, European Convention on Human Rights.
АБСТРАКТ
Можен ефект од пандемијата COVID-19, ќе биде се поголем фокус на здравствената дипломатија, тема која ретко се занимава од научниците за меѓународни односи. По разгледувањето на постоечката литература за здравствената дипломатија, Јас се расправам за корисноста да се разликуваат намерите на државите од нивните практики на здравствена дипломатија, разбирање кога државите се вклучуваат во здравствена дипломатија со билатерален, регионален или глобален досег. Последната историја на појава на заразни болести во XXI век, сугерира можно отстапување од партиципативната здравствена дипломатија. СОВИД-19 дава бројни примери, од широката критика на Светското здравство. Сепак, пандемиите стануваат се почести, косовската здравствена дипломатија, е повеќе локализиран и веројатно е помалку ефикасен, со оглед на потребата за глобално ублажување и контрола.Историски гледано, косовската дипломатија остана на периферијата на меѓународните односи. Пандемијата СОВИД-19 даде бројни примери на земји кои го фокусираат здравјето на надворешната политика, практика која е веројатна и ќе продолжи и по пандемијата. Време е да се унапреди дипломатијата во проучувањето и практикувањето на меѓународните односи.За тоа време можеме да кажеме дека Косово имаше важна фаза во дипломатијата, со признавање од Израел. Договорот од Вашингтон, во време на пандемија беше многу големо достигнување за нас, за зајакнување на соработката меѓу Израел и Косово. Не целата косовска дипломатија е поврзана со здравјето. Косовската дипломатија и меѓународната политика, соработуваат и имаат за цел да имаат значителен развој меѓу другите држави. Државите избираат од широк спектар на опции за форматирање на нивната здравствена дипломатија, од ангажирањето со глобалните меѓувладини организации. Но, пандемијата, исто така, создава можности за државите да ги следат целите на надворешната политика во служба на националниот интерес пред се. Главната цел на пандемиските состојби е физичката, економската заштита и здравјето на граѓаните. Клучни зборови: Пандемија на Ковид-19, Светска здравствена организација (СЗО), Вештачка интелигенција (АИ), Влада, Европска конвенција за човекови права. |
EBSCOhost
World Bank
EconBiz
De Gruyter
OpenEdition
European Respiratory Journal
Mathematical Sciences Publishers Journals
Ndikimi i pandemisë covid – 19 në diplomacinë kosovare / Anduena Beqiri 
