| Abstract: | ABSTRAKT
Lënda e këtij hulumtimi do të jetë shqyrtimi i krijimit të shtetit maqedonas, raportet e shtetit me shqiptarët, proçesin e zgjidhjes së problemit së emrit, mënyrën e ndërmjetësimit ndërkombëtar si dhe zhvillimin e diplomacisë mes vendeve fqinje që nga themelimi i Maqedonisë deri tek arritja e Marrëveshjes së Prespës. Që nga shek VI e deri në rënien e Perandorisë Romake: Në kohën e Filipit II të Maqedonisë simbolit 359-336 pes) dhe birit të tij Aleksandrit të Maqedonisë simbolit 336-323 pes) shteti i Maqedonisë ka arritur zenitin e zhvillimit të saj. Rebelimi në XI shekullin mizor kundër Perandorisë Bizantine, e udhëhequr nga Peter Delijan, nipi i Samuelit. Maqedonia ra nën dominimin e Perandorisë Osmane, e cila do të zgjasë pesë shekuj. Themelimi i Organizatës së Brendshme Revolucionare Maqedonase (VMRO) në Selanik. Objektivat kryesore: liria kombëtare dhe të drejtave autonome dhe krijimi i shtetit. Kryengritja e Ilindenit e udhëhequr nga banorët e Maqedonisë, kërkonte pavarësinë nga Perandoria Osmane. Kryengritja filloi në Ilinden dhe përfundoi dhjetë ditë më vonë me shuarjen e osmanëve që la 4.000 të vdekur. Kryengritja ka qënë kryesisht në qendër dhe në veri të territorit të sotëm të Republikës së Maqedonisë, në afërsi të fshatit të Ilindenit në Krushevë, e cila më vonë është quajtur edhe si Kryengritja e Ilindenit. Lufta e Dytë Ballkanike nis me aleatët e Luftës së Parë Ballkanike të cilët filluan një luftë për dominim mbi Maqedoninë. Traktati i Bukureshtit (10 gusht 1913) e ndanë Maqedoninë mes Bullgarisë, Greqisë dhe Serbisë. Vijon periudha e dy luftërave botërore dhe historiku i Republikës së Maqedonisë së Veriut mes periudhës të dy luftërave, të cilat lanë gjurmë të thellë në gjithë historikun njerëzor. Data e 11 tetorit, 1941 njihet edhe si data e filimit të luftës kundër fashizmit. Republika e Maqedonisë të gjitha forcat e tyre dhe potencialet lëvizur drejt zhvillimit ekonomik dhe krijimin e një mjedisi të favorshëm ekonomik. Stabiliteti gjatë makroekonomik dhe inflacioni i ulët ka mesatarisht 2 për qind në 10 vitet e fundit, vendi ka balancuar financat publike, deficitet e ulëta buxhetore, kurs këmbimi stabël dhe borxh të ulët publik është 32.5% të produktit të brendshëm bruto. Në vitet e fundit implementuar një sërë reformash në lidhje me tregun e punës dhe masave aktive për punësim, papunësia ra me rreth 4 për qind. Reformat e gjithanshme e kanë përmirësuar klimën e përgjithshme të biznesit, sepse shuma e përgjithshme e investimeve të huaja direkte në Maqedoni në periudhën prej 1998 deri 2009 është rreth 3 miliard euro. Në Kushtetutë, si bashkësi që është shumicë–merret vetëm bashkësia e popullit maqedonas. Kjo e drejtë i mohohet popullit shqiptar edhe pse janë shumicë mbi 40% e popullatës dhe padrejtësisht i llogarisin si bashkësitë që nuk janë shumicë (sipas terminologjisë ndërkombëtare–pakica nacionale). Populli shqiptarë, për nga të drejtat kushtetuese dhe shtetformësia, barazohet me turqët, vllehët, romët, serbët, boshnjakët dhe të tjerët. Këta janë përfshirë në një terminologji të re të përbashkët kushtetuese, “të drejtat e pjestarëve të komuniteteve” me kuptimin e pakicave kombëtare. Në Kushtetutën e Republikës së Maqedonisë, u braktisën, poashtu edhe terminologjitë e mëhershme: “nacionalitete” si dhe “kombësi” 228 dhe zëvendësohen me emërtimet: “pjesë e popullit shqiptar” -“komunitete” apo “bashkësi”; - “pjestarë të komuniteteve”;229 - “së paku 20% e qytetarëve të cilët flasin gjuhë zyrtare të ndryshëm nga gjuha maqedonase”; “deputetëve të cilët u takojnë komuniteteve që nuk janë shumicë në RM-së”. |
EBSCOhost
World Bank
EconBiz
De Gruyter
OpenEdition
European Respiratory Journal
Mathematical Sciences Publishers Journals
Shtetformësia e Republikës së Maqedonisë së Veriut nga pavarësia e deri më sot / Miranda Fejzullai Murseli 
