| Title : | Realizimi i koherencës dhe kohezionit, percaktues themelorë të cilësisë në përkthimin e teksteve narrative : studime të Doktoraturës - cikli i tretë | | Material Type: | printed text | | Authors: | Florim V. Ajdini, Dissertant ; Petar Atanasov, Thesis advisor | | Publisher: | Tetovë : Fakulteti i Gjuhëve, Kulturave dhe Komunikimit - UEJL | | Publication Date: | 2009 | | Pagination: | 336 p. | | Layout: | ill. | | Size: | 30 cm | | General note: | Includes bibliographical references
Includes bibliographical footnotes
Includes index | | Languages : | Albanian (sqi) Original Language : Albanian (sqi) | | Abstract: | ABSTRAKT
Realizimi i përkthimit me kualitet të lartë, ka qenë gjithmonë qëllimi kryesor i të gjithë atyre që merren me këtë veprimtari intelektuale. Krijimi i rrethanave lehtësuese dhe trasimi i një rutine më lehtë të kapërcyeshme, duke respektuar metodat dhe standardet aktuale që ndikojnë në realizimin e këtij qëllimi, do t'u mundësonin përkthyesve dhe teoricienëve, ngritjen e sigurtë të kualitetit në përkthim. Kjo do të mundësonte funksionimin më të lehtë të praktikës së përkthimit nëpërmjet teorisë së tij. Ky disertacion doktorate, paraqet një sintezë dhe analizë e cila është realizuar para së gjithash mbi dokumentacionin ekzistues, të bazuar në aspektin kontrastiv të të dhënave dhe ka nxjerrë në pah konkluzione rreth krijimit, gjegjësisht eliminimit të faktorëve apo shkaktarëve që ndikojnë në arritjen e këtij qëllimi. Hipoteza e saj synon të sqarojë në mënyrë të detajuar shkaqet dhe problemet që lidhen me realizimin e kohezionit dhe koherencës tekstore, si dy elementë kyç të tekstualitetit. Në kontekst të hulumtimeve të bëra, ajo sillet në dy binarë të rëndësishëm. Së pari, ajo arriti të vendosë në fimksionim praktik një sistem të tërë rregullash dhe parimesh që kontrollohen nga aspekti teorik i përkthimit, duke tentuar të trasojë kështu rrugën dhe të krijojë mënyra të reja dhe më të kapshme që çojnë drejtë realizimit të sigurtë dhe funksional të këtyre dy elementëve. Së dyti ajo arriti t'i identifikojë teknikat më të përshtatshme në përputhshmëri me nivelet e caktuara të shkathësive gjuhësore dhe funksionimin tyre në praktikë. Hipoteza në fjalë, në radhë të parë përqendrohet të nxjerr në pah rezultate të cilët janë të lidhur ngushtë me pyetjen: Pse edhe kur i njohim mirë gjuhët në kombinim, në përkthimin e një teksti të caktuar, shpeshherë ndodh që përkthimi iprodhuar, nuk rezulton tëjetë lehtë i pranueshëm nga publiku të cilit i dedikohet? Në këtë drejtim janë nxjerrë konkluzione të cilët, vënë në pah faktorët të të dy segmenteve, pra të atij teorik dhe praktik, të cilët shpjegojnë në mënyrë të detajuar problematikën e hulumtuar. Është konstatuar që faktori i vendosjes në funksionim i strategjive paraprake adekuate dhe të nevojshme për realizmin e elementëve në fjalë, është hap tejet i rëndësishëm dhe i lidhur ngushtë me nivelin e aftësive gjuhësore të përkthyesit dhe teknikave të përdorura në përkthim. Pra, asimilimi i teknikave themelore të përkthimit, është faktor kryesor, që ndikon dukshëm në krijimin e rrethanave të përshtatshme për funksionimin e mirëfilltë të kohezionit dhe koherencës tekstore. Andaj, sa më shumë prezente të jetë teknika e përkthimit sipas kuptimit, apo përkthimit kontekstual të shoqëruar me adaptim, aq më i lartë është kualiteti i përkthimeve të realizuara. Nga këndvështrimi kontrastiv i korpusit të teksteve të analizuara, është konstatuar që tekstet nga frëngjishtja, krahasuar me ato nga anglishtja, kushtëzojnë përkthime që dallohen për nga shkalla e kohezionit tekstual dhe kualiteti i arritur. Kjo është shpjeguar me faktin se elementët që ndikojnë në këtë kontekst, janë të natyrës së ndikimit struktural si dhe prezencës reale, të gjuhës së huaj mbi gfuhën e synimit, në rastin konkret të anglishtes mbi shqipen, fakt ky që përkthimet e realizuara nga ky korpus, i bën të jenë më kohezive sesa ato të përkthyera nga frëngjishtja. Analizat e bëra, kanë treguar që prezenca e të ashtuquajturit akt i kreativitetit, është gjithashtu faktor shumë i rëndësishëm i cili në punimet e realizuara nga nivelet më të larta të shkathtësive gjuhësore, rezulton të funksionojë në mënyrë mjaftë dinamike, duke ndihmuar kështu përcjelljen konceptuale të kuptimit drejtë gjuhës së synimit. Përdorimi i aktit në ijalë, është i lidhur ngushtë me respektimin e standardeve themelore në përkthim si edhe me nivelin e shkathtësive gjuhësore sipas të tri niveleve të hulumtuara në këtë disertacion doktorate. Rezultatet në fjalë do të mundësonin lehtësim e procesit të përkthimit para së gjithash për studentët dhe të gjithë ato të cilët merren me ketë veprimtari, duke mundësuar kështu funksionimin e një rutine më të institucionalizuar, respektimi i së cilës do të ndikonte dukshëm në ngritjen e kualitetit në përkthimin e teksteve në përgjithësi. Një funksionim i këtillë i përcjelljes së kuptimit nga TO-të drejtë TS-ve, mund lehtë të realizohet mbi baza të këtyre konkluzioneve dhe si i tillë paraqet burim të mirëfilltë të informatave lidhur me zgjidhjes se problematikes se realizimit të kohezionit dhe koherences në përgjithësi.
ABSTRACT
Producing high quality translation has always been the main goal to all those who are dealing with this intellectual activity. Creating easier and more functional circumstances, as well as tracing a path which would make possible an easy working translation procedure, being constantly controlled by translation principles, methods and standards, would help translators and theoreticians to achieve this objective. This would make possible an easier functioning of the translation practice through its theory. This PhD dissertation represents a synthesis and analysis I of research activities which have been carried out and made real upon a detailed research on the exisang papers (exam results). Its main approach has been based upon contrastive analysis of the collected data which has finally led to the extraction of a variety of conclusions, linked to the procedure of creation vs. elimination of factors and elements that influence achieving this objective. It's hypothesis aims to clarify in a detailed way the causes and the problems regarding the production of cohesion and coherence as two main elements of the translation texture. In the frame of the research carried out, the achieved objective may be described as two binary procedures. Firstly, it aims to establish a new practical function of a new system of rules and principles, which are constantly controlled by theoretical aspects of translation, aiming to trace this way the path which may be seen as new and more easygoing technique, leading towards a better translation practice. Secondly, it has managed to identify the best translation techniques typology to be used, and its functionality in practice, according to the level of language competences. The above stated hypothesis focuses in achieving results, which have been connected with the constant translation problematic: Why even when we are able to speak pretty good the languages in combination, sometimes it just happens not to be able to produce good quality translation which will easily accepted by the target public? Based upon this premise, there have been made conclusions which have proved a variety of originating from theoretical and practical fields, which explain how this problematic can be overtaken. There has been proved that the tactics of initial establishing of necessary strategies are of a key role, regarding an appropriate and more successful functioning of the intended elements, in the produced translations. It was proved also that these circumstances are depending very much on the language competences and the technique of the translator to be used, as well. The issue of basic technique assimilation has shown to be a very important element, which influences the creation of suitable circumstances, making this way easily possible the practical functioning of the textual cohesion and coherence, in the produced translations. Thus, the conclusion is that, the more is used the free translation technique, the more there are elements of translation adaptation, which is a guaranty for higher quality translation. As to the contrastive analytical approach, there has been concluded that the source texts in French, compared to those in English, vary with produced translations in Albanian. They are characterized by a different degree of functionality, as well as the overall and quality. This has been explained with the fact that the elements that influence these circumstances are of a structural character of a given veign language over the other as well as the real presence of the first one over the target language. In the particular case, the influence of English over Albanian, which can be explained by the fact that these translations result to be more cohesive than those translated from French? her important conclusion which was made is the so called act of creativity, which results to used at higher levels of language competences, and as such it has made a deep impact ding the improvement of the overall conceptual translation. This act, results to be functioning in a very dynamic way, especially at higher levels of language competences and skills. The dynamism of the act of creativity, works commensurate to the basic translation standards, and as such results continually to be in accordance with the three tested levels of language competences. The achieved results, in practical terms, would mean an easier functioning of the translation procedure as a whole, for students and all those who are in one way or another, involved with this intellectual activity. | | Record link: | https://library.seeu.edu.mk/index.php?lvl=notice_display&id=18081 |
|
EBSCOhost
World Bank
EconBiz
De Gruyter
OpenEdition
European Respiratory Journal
Mathematical Sciences Publishers Journals
Make a suggestion Refine your searchFjalor Maqedonisht - Shqip dhe Shqip - Maqedonisht / Veselina Labroska
