| Abstract: | Abstrakt
Decentralizimi si koncept filloi të përhapet në vendet që ishin në tranzicion, atje ku pushteti centralist e kishte të vështirë ambientimin me situatën e re pluraliste. Me decentralizim nënkuptohet shpërndarja e autoritetit nga niveli qendror në nivel lokal. Decentralizimi si faktor kyç luan një rol të rëndësishëm, jo vetëm në jetën politike dhe ekonomike të funksionimit të një shteti, por edhe në të gjitha nivelet jetësore (kulturore, arsimore, sportive, fetare, sociale etj.). Republika e Maqedonisë me Marrëveshjen Kornizë të Ohrit theksoi se në zhvillimin e pushtetit të decentralizuar do të miratohet ligj i reviduar i pushtetit lokal me të cilin do të forcohen autorizimet e përfaqësuesve të zgjedhur vendor dhe dukshëm do të rriten kompetencat e tyre në pajtim me kushtetutën; se do të miratohet ligji për financimin e pushtetit vendor me qëllim që të sigurohet sistemi përkatës i financimit për t’u mundësuar autoriteteve vendore t’i plotësojnë kompetencat e tyre. Decentralizimi u mundëson komunave që ta kenë më lehtë procesin e plotësimit të kërkesave të shumta dhe jetike që parashtrohen nga qytetarët. Ky studim nxjerr në pah arritjet e deritanishme, ndryshimet e bëra përgjatë kohës, ndikimin e këtij procesi në përmirësimin e gjendjes politike dhe ekonomike si dhe domosdoshmërinë e rregullimit të mëtejmë të ligjeve, rregullave, procedurave dhe kushteve për mirëqenien e qytetarëve. Në pjesën e studimit empirik që fokusohet kryesisht në zonën e Pollogut të Poshtëm ku janë përfshirë gjithsej 200 qytetarë, konstatohet se decentralizimi ende mbetet një faktor i rëndësishëm i parealizuar dhe akoma nuk gjen zbatim në jetën reale. Sa i përket nivelit lokal, ai përballet me vështirësi në përmbushjen e kërkesave për zhvillim kapital nga ana e qytetarëve si dhe me mungesë të plotësimit të nevojave të qytetarëve. Fjalët kyçe: decentralizimi, komuna, pushteti, tatimi, buxheti, MKO (Marrëveshja Kornizë e Ohrit), vetqeverisja lokale, kredi bankare, fondet, investimet.
Апстракт
Децентрализацијата како концепт почна да се шири во земјите во транзиција, каде што централната власт се уште не беше спремна да се справи со новата плуралистичка ситуација. Децентрализацијата подразбира распределба на власта од централно ниво во локално ниво. Децентрализацијата како клучен фактор игра важна улога, не само во политичкиот и економскиот живот на една држава, туку и на сите нивоа на животот (културни, образовни, спортски, верски, социјални итн.). Република Македонија со Охридскиот рамковен договор нагласи: дека во развојот на децентрализираната власт ќе биде усвоен ревидиран закон за локална самоуправа, со кој ќе се зајакнат овластувањата на избраните локални претставници и значително ќе се зголемат нивните надлежности во согласност со уставот; дека законот за финансирање на локалната самоуправа ќе биде усвоен со цел да се обезбеди релевантниот систем на финансирање кој ќе им овозможи на локалните власти да ги исполнат своите надлежности. Децентрализацијата им овозможува на општините полесно да го пополнат процесот на исполнување на многуте и витални барања што граѓаните ги поднесуваат. Оваа студија ги истакнува досегашните достигнувања, промените направени со текот на времето, влијанието на овој процес врз подобрувањето на политичката и економската ситуација и потребата од понатамошно регулирање на законите, правилата, процедурите и условите за благосостојбата на граѓаните. Во емпириската студија која главно се фокусира на областа Долни Полог, каде што беа вклучени 200 граѓани, се констатира дека децентрализацијата и натаму останува важен нереализиран фактор и сè уште не е применет во реалниот живот. Што се однесува до локалната власт, таа се соочува со тешкотии во исполнувањето на барањата за капитален развој од страна на граѓаните, како и поради недостатокот на задоволување на потребите на граѓаните. Клучни зборови: децентрализација, општина, власт, данок, буџет, ОРД (Охридски рамковен договор), локална самоуправа, банкарски влогови, фондови, инвестиции.
Abstract
Decentralization as a concept began to spread to countries in transition, where the central government wasn’t yet ready to cope with the new pluralistic situation. Decentralization involves the allocation of power from the central level to the local level. Decentralization as a key factor plays an important role not only in the political and economic life of a state, but also at all levels of life (cultural, educational, sports, religious, social, etc.). The Republic of Macedonia with the Ohrid Framework Agreement emphasized that in the development of the decentralized government, a revised Law on Local Self-Government will be adopted, which will strengthen the powers of the elected local representatives and significantly increase their competencies in accordance with the Constitution; that the law on financing of local self-government will be adopted in order to provide the relevant financing system that will enable local authorities to fulfill their responsibilities. Decentralization allows municipalities to more easily fill the process of accomplishment the many vital needs that citizens submit. This study highlights the achievements so far, the changes made over time, the impact of this process on improving the political and economic situation and the need for further regulation of the laws, rules, procedures and conditions for the well-being of citizens. In an empirical study focusing mainly on the Lower Polog area, where 200 citizens were involved, it was concluded that decentralization remains an important unrealized factor and has not yet been applied in real life. Regarding the local government, it faces difficulties in meeting the requirements for capital development by the citizens, as well as due to the lack of satisfaction of the needs of the citizens. Key words: ecentralization, municipality, government, tax, budget, OFA (Ohrid Framework Agreement), local self-government, bank deposits, funds, investments. |
EBSCOhost
World Bank
EconBiz
De Gruyter
OpenEdition
European Respiratory Journal
Mathematical Sciences Publishers Journals
Make a suggestion Refine your searchDimensioni politik dhe ekonomik i procesit të decentralizimit në Republikën e Maqedonisë / Arlind Qamili
